امروز- لیلا زمانی
وزیر راه و شهرسازی می گوید: عملیات ساخت نهضت ملی مسکن تقریباً به میانه راه رسیده و همچنان تلاش برای رفع چالش‌های این نهضت از طریق پای‌کار آوردن بانک ها و کاهش سود تسهیلات اعطایی به این طرح ادامه دارد.
دولت سیزدهم در نهضت ملی مسکن متعهد شده است تا برای ساخت ۴ میلیون واحد مسکونی در ۴ سال برنامه‌ریزی کند. این مهم که تکلیف قانون جهش تولید مسکن است، به مدد تخصیص منابع کلان بانکی و تأمین زمین رایگان دولتی اجرا می‌شود و باوجود همه مشکلات، عملیات اجرایی آن به میانه راه نزدیک شده است.
آخرین وضعیت نهضت
در زمان شروع نهضت ملی مسکن در سال ۱۴۰۰، مرحوم رسم قاسمی، وزیر پیشین راه و شهرسازی وعده داده بود تا عملیات احداث کل ۴ میلیون واحد مسکونی موضوع این نهضت در دو سال نخست دولت آغاز شود و دو سال دوم، به تکمیل و بهره‌برداری واحدهای اختصاص پیدا کند؛ اما در ادامه، چالش‌های نهفته نهضت ملی مسکن که البته از همان ابتدا کارشناسان نسبت به آن هشدار داده بودند نمایان شد و ضریب پیشرفت این نهضت نسبت به تعهدات دولت و چشم‌اندازهای ترسیم شده عقب ماند.
در شرایط فعلی که بیش از ۲ سال از آغاز نهضت ملی مسکن می‌گذرد، تعداد واحدهای مسکونی موضوع این نهضت اعم از (مسکن مهر، اقدام ملی و نهضت ملی) که عملیات احداث آنها آغاز شده و در مرحله پی‌ریزی تا بهره‌برداری قرار دارند، به یک‌میلیون و ۹۳۰ هزار واحد رسیده که تقریباً ۵۰ درصد تعهدات دولت محسوب می‌شود.
نهضت ملی مسکن شتاب می‌گیرد؟
از اظهارات وزیر راه و شهرسازی چنین برمی‌آید که با تأمین زمین مکفی و پای‌کار آمدن بانک‌ها، شانس شتاب گرفتن نهضت ملی مسکن در سال سوم افزایش پیدا کرده است.
مهرداد بذرپاش با اشاره به تأمین ۵۳ هزار هکتار زمین برای طرح‌های دولتی حوزه مسکن، می‌گوید: بعد از تصویب نرخ سود ۲۳ درصدی در شورای پول و اعتبار، با دستور رئیس‌جمهور، نرخ سود تسهیلات مسکن از ۲۳ درصد به ۱۸ درصد کاهش یافت؛ اما هنوز این نرخ برای مردم زیاد است و در توافقی که با بانک مرکزی داشتیم، تلاش می‌کنیم تا نرخ سود تسهیلات کاهش یابد.او عملکرد نظام بانکی در تأمین مالی نهضت ملی مسکن در ۶ ماه گذشته را مناسب ارزیابی می‌کند اما معتقد است این عملکرد هنوز کافی نیست و باید تقویت شود تا پرداخت تسهیلات به بخش مسکن به حد مطلوبی برسد.
پلکانی شدن اقساط شرایط را تسهیل کرد
در دهه ۹۰ ساخت مسکن در کشور به حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار واحد مسکونی در سال رسید در حالی که نیاز سالانه کشور حدود یک میلیون واحد مسکونی بود، با این حال دولت سیزدهم با اجرای طرح نهضت ملی مسکن ساخت چهار میلیون مسکن طی چهار سال را از همان ابتدای فعالیت خود آغاز کرد.مسکن مهمترین و بیشترین و سهم را در سبد معیشت خانوار دارد و این موضوع باعث شده در کلان‌شهرها بخش بیشتری از بودجه خانوار را به خود اختصاص دهد. در دهه ۹۰ ساخت مسکن به حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار واحد مسکونی در سال رسید در حالی که نیاز سالانه کشور حدود یک میلیون واحد مسکونی بود. زمانی که عباس آخوندی، در دولت یازدهم و دوازدهم وزیر راه و شهرسازی شد، پروژه‌های اجرا شده در حوزه مسکن توسط دولت‌های قبل را پرچالش خواند و طرح مسکن مهر را مزخرف نامید، اما خود هم در زمینه گامی برنداشت، به طوری که کارشناسان معتقدند بحران مسکن به دلیل انفعال وی در بخش مهم مسکن بوده است.
ساخت چهار میلیون مسکن طی چهار سال شعار دولت سیزدهم بود که بر اساس گفته‌های محمدرضا مهدیار اسماعیلی، رئیس هیأت عامل صندوق ملی مسکن با توجه به اینکه اکنون میانه عمر دولت هستیم از پروژه عقب نیستیم و دولت سیزدهم بر وعده مسکنی ایستاده است.
آن‌طور که کارشناسان و فعالان مسکن می‌گویند سالانه حدود یک میلیون تقاضا در بخش مسکن وارد می‌شود. همچنین با توجه به اینکه ۶ میلیون خانوار در کشور مستاجر ساخت مسکن می‌تواند هم بر بازار اجاره تاثیر مستقیم بگذارد و هم تورم این بخش را کنترل کند؛ اما نکته مهمی که در این زمینه وجود دارد به میزان اقساط است که ممکن است برای برخی خانوارها سنگین باشد. از این رو دولت سیزدهم ساز و کاری را تعیین کرد تا متقاضیان بتوانند از این پروژه ملی بهره‌مند شوند.
اکنون سقف بازپرداخت تسهیلات نهضت ملی مسکن کاهش یافته و به ۵ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان رسیده است؛ این در حالی است که دولت هزینه‌های زمین را از متقاضیان دریافت نمی‌کند و برای ساخت هر واحد مسکونی مبلغ ۵۵۰ میلیون تومان تسهیلات پرداخت می‌کند.
شرط ثبت‌نام
یکی از شروط اصلی ثبت‌نام برای دریافت مسکن در طرح نهضت ملی این است که متقاضیان نباید دارای واحد مسکونی باشند که جزییات آن توسط وزارت راه و شهرسازی اعلام شده است؛ همچنین قبلاً نیز نباید از تسهیلات خرید مسکن استفاده کرده باشند، به طور معمول این طرح متعلق به کسانی است که درآمد بالایی ندارند. با این شرایط ابتدا تسهیلات مسکن برای طرح نهضت ملی تنها ۴۵۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده بود که بازپرداخت آن ۲۰ساله بود؛ به این ترتیب متقاضیان این تسهیلات باید...
با این شرایط ابتدا تسهیلات مسکن برای طرح نهضت ملی تنها ۴۵۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده بود که بازپرداخت آن ۲۰ساله بود؛ به این ترتیب متقاضیان این تسهیلات باید تا ۲۰سال هر ماه هشت میلیون و ۷۰۰ هزار تومان به‌عنوان اقساط وام به بانک پرداخت می‌کردند، اما در ادامه با تصمیم شورای پول و اعتبار، درصد سود این وام به ۱۸ درصد کاهش پیدا کرد و از طرف دیگر مبلغ این تسهیلات هم به ۵۵۰ میلیون تومان افزایش یافت.
پلکانی شدن وام مسکن، اقساط ۸.۵ میلیونی را به ۵.۷ میلیون تومان کاهش داد و باز هم این رقم به پنج میلیون و ۹۰۰ هزار تومان رسید تا در مرحله دوم ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان از رقم اقساط کم شود. کاهش ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار تومانی اقساط در مجموع کمک زیادی به معیشت متقاضیان خواهد کرد.
اقساط ۵ میلیون و ۹۰۰ هزار تومانی
بررسی‌ها نشان می‌داد که میزان اقساط وام مسکن نسبت به میزان درآمد متقاضیان بالاست، از این رو اقداماتی از سوی دولت سیزدهم انجام شد تا این شرایط تسهیل شود.بر اساس فرمول قبلی متقاضیان باید طی ۲۰ سال، ۲۴۰ قسط به مبلغ هشت میلیون و ۴۸۸ هزار تومان پرداخت می‌کردند، اما با تصمیم دولت قرار شد اقساط وام ۵۵۰ میلیون تومانی طرح نهضت ملی مسکن با روش پلکانی محاسبه شود.
هادی عباسی، معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی با اعلام اینکه پرداخت اقساط در بازپرداخت آن در دو سال نخست ماهانه، حدود پنج میلیون و ۹۰۰ هزار تومان تعیین شده است، گفت: قسط‌ها از سال سوم پلکانی خواهد شد.
بیش از ۲ میلیون واحد نهضت ملی مسکن در حال اجراست
معاون مسکن و ساختمان از در حال ساخت بودن بیش از ۲ میلیون واحد مسکونی در سراسر کشور در شهرها و روستاها خبر داد و گفت: در دو موضوع تامین زمین و پرداخت تسهیلات، کار با جدیت دنبال می‌شود.
هادی عباسی‌اصل در حاشیه نشست امضای قرارداد سپرده‌گذاری ۲ میلیارد دلاری صندوق توسعه ملی با بانک مسکن در گفتگو با خبرنگاران، گفت: یکی از مهمترین کارهایی که تاکنون انجام شده است کاهش نرخ سود تسهیلات نهضت ملی مسکن از ۲۳ به ۱۸ درصد است که با ابلاغ نرخ سود ۱۸ درصد برای پروژه های نهضت ملی مسکن که در اراضی ۹۹ ساله ساخته می‌شود این موضوع تثبیت شده است.
معاون مسکن و ساختمان ادامه داد: تفاوت نرخ سود تسهیلات نهضت ملی مسکن در اراضی ۹۹ ساله از ۲۳ به ۱۸ درصد از بخش‌های مختلفی تامین می‌شود که بخشی از آن از محل قرارداد سپرده گذاری ارزی است که امروز قرارداد آن در صندوق توسعه ملی بین بانک مسکن و صندوق توسعه ملی مسکن به امضا رسید.
پلکانی کردن اقساط نهضت ملی مسکن
عباسی‌اصل افزود: پلکانی کردن پرداخت اقساط گام دیگری بود که برای تسهیل در اجرای طرح نهضت ملی مسکن به سرانجام رسید. هم اکنون افرادی که تمایل دارند تا تسهیلات نهضت ملی مسکن را در دو سال نخست آن کمتر پرداخت کنند، می‌توانند در دو سال ابتدای این طرح، با اقساط ماهانه ۵ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان به شکل پلکانی نسبت به پرداخت اقساط اقدام کنند.
این رقم برای این بخش از متقاضیان از سال سوم به شکل ساده و بیشتر خواهد بود. این کار با این هدف انجام شد تا با حقوق کارگران این رقم قابل پرداخت باشد.
وی افزایش تسهیلات نهضت ملی مسکن در روستاها را از ۲۰۰ به ۳۵۰ میلیون تومان و افزایش تعداد تسهیلات از ۲۰۰ هزار فقره وام به ۳۵۰ هزار فقره وام در سال را گام موثر دیگری برای خانه‌دار کردن اقشار نیازمند مسکن برشمرد.عباسی‌اصل گفت: وام تسهیلات روستایی با نرخ سود ۵ درصد امکانی است که می‌تواند به بخشی از نیازمندان به مسکن برای خانه‌دار کردن آنها کمک کند.
وی تامین زمین برای ساخت واحدهای نهضت ملی مسکن را از راهکارهای مهم دولت سیزدهم عنوان کرد و گفت: موضوع تامین زمین از چندین محل در حال پیگیری است. موضوع تامین زمین در شهرهای جدید، بازنگری طرح‌های هادی در روستاها و به موازات آن موضوع شهرک‌سازی از موضوعات در حال پیگیری است.
مکان‌یابی احداث ۵۰ شهرک به غیر شهرک‌های ساحلی
در حال تصویب است
معاون وزیر راه و شهرسازی توضیح داد: در حال حاضر مکان‌یابی ۵۰ شهرک غیر از شهرک‌های ساحلی نهایی شده و مراحل تصویب را در شورای عالی شهرسازی و معماری ایران طی می‌کند. توافق با مالکان و الحاق به محدوده شهرها برای اجرای طرح های نهضت ملی مسکن نیز از دیگر موضوعات در حال پیگیری است.
عباسی اصل گفت: در دو موضوع تامین زمین و پرداخت تسهیلات، کار با جدیت دنبال می‌شود. همچنین، در تمامی انواع روش‌های ساخت مسکن اعم از ساخت مسکن در بافت فرسوده، واگذاری زمین به شکل انفرادی و گروهی، واگذاری زمین به شکل انبوه‌سازی، مسکن روستایی به شکل نوسازی، واگذاری زمین در روستاها، جوانی جمعیت، نیروهای مسلح و تمام برنامه‌های مختلف وزارت راه و شهرسازی کار دنبال می‌شود.
اجرای بیش از ۲ میلیون واحد مسکونی نهضت ملی در سراسر کشور
به گفته این مقام مسئول، هم اکنون ساخت بیش از ۲ میلیون واحد مسکونی نهضت ملی در کشور شروع شده است که هر کدام از این واحدها در مراحل مختلفی قرار دارد. برخی از این واحدها در مرحله آماده‌سازی اراضی هستند و فرآیند تخصیص زمین و شروع عملیات آماده سازی انجام شده و برخی نیز به اتمام رسیده و به متقاضیان تحویل داده شده است.
عقب‌افتادگی ۵۰ درصدی نهضت ملی مسکن در بنیاد مسکن
بر اساس آمار معاون مسکن روستایی بنیاد مسکن طی دو سال اخیر ساخت ۳۸۲ هزار واحد مسکن در روستاها آغاز شده که تا امروز ۲۱۰ هزار واحد به بهره‌برداری رسیده است.
در حالی حدود ۳۲ ماه از آغاز اجرای طرح نهضت ملی مسکن می‌گذرد که ساخت واحدهای تحت مسئولیت بنیاد مسکن در شرایط مناسبی به سر نمی‌برد.بر اساس قانون جهش تولید مسکن سالانه باید یک میلیون مسکن در کشور ساخته شود تا هدف گذاری ساخت ۴ میلیون واحد مسکونی تا سال ۱۴۰۴ محقق شود.
از این تعداد سهم بنیاد مسکن در ساخت مسکن روستایی و شهرهای زیر ۲۵ هزار نفر جمعیت سالانه ۲۰۰ هزار واحد است. به عبارت دیگر طی سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ بایستی ۴۰۰ هزار واحد مسکن روستایی و ۴۰۰ هزار واحد مسکن شهری توسط بنیاد مسکن ساخته می‌شد.بر اساس آمار معاون مسکن روستایی بنیاد مسکن طی دو سال اخیر ساخت ۳۸۲ هزار واحد مسکن در روستاها آغاز شده که تا امروز ۲۱۰ هزار واحد به بهره‌برداری رسیده است.
مجید جودی افزود: ۱۸۲ هزار واحد دیگر نیز در مراجل مختلف ساخت قرار دارد و به مرور به بهره‌برداری می‌رسد.
این درحالی است که ساخت و ساز واحدهای مذکور در بخش شهری بر اساس برنامه پیش نمی‌رود. روز گذشته معاون مسکن شهری بنیاد مسکن انقلاب با اشاره به اینکه ۲۰۱ هزار واحد نهضت ملی مسکن در حال ساخت است به تسنیم گفت: فونداسیون ۹۰ هزار واحد به اتمام رسیده است.
حمیدرضا سهرابی با یادآوری اینکه در طرح نهضت ملی مسکن تاکنون ۱۸۵ هزار واحد به متقاضیان تخصیص یافته است، افزود: برای این واحدها ۱۵۰ هزار فقره پروانه ساختمان اخذ شده است. فونداسیون حدود ۹۰ هزار واحد نهضت ملی مسکن به اتمام رسیده است. حدود ۴۷هزار واحد نیز به مرحله اتمام اسکلت رسیده است.
معاون مسکن شهری بنیاد مسکن اضافه کرد: در زمان حاضر حدود ۲۰۱ هزار واحد نهضت ملی مسکن شهری توسط بنیاد مسکن انقلاب در حال ساخت است.
گفتنی است، با توجه به اظهارات معاون بنیاد مسکن بخش مسکن شهری با عقب‌افتادگی ۵۰ درصدی روبروست. بر اساس برنامه باید حداقل ۴۰۰ هزار واحد نهضت ملی مسکن در شهرهای تحت مسئولیت بنیاد مسکن ساخته و به بهره‌برداری می‌رسد.تا اینجای کار، اما ساخت و ساز مسکن شهری در وضعیت مناسبی به سر نمی‌برد و در ۳۲ ماهگی نهضت ملی مسکن فقط ۴۷ هزار واحد به مرحله اسکلت رسیده است!