امروز- ابوالفضل شادمان
امروز تولیدکننده داخلی دست و دلش برای خرید مواد اولیه نمی‌رود چرا که مواد اولیه تمام کالاهای نساجی همه با نرخ جهانی محاسبه می‌شود و اگر بازاری برای محصولات خود نداشته باشند ترجیح می‌دهد سطح تولید را کاهش داده و مواد اولیه کمتری را خریداری کند.
در حال حاضر صنعت پوشاک و نساجی ایران حدود 14 میلیارد دلار گردش مالی دارد که تقریبا 9 میلیارد دلار آن خاص پوشاک است. این در حالی است که در دنیا گردش مالی صنعت پوشاک 1800 میلیارد دلار بوده و سهم ایران از این بازار باتوجه به ظرفیت های بالقوه و بالفعل کشور در حوزه صنعت پوشاک و نساجی، بسیار ناچیز است.
صنعت نساجی و پوشاک ایران مانند بسیاری دیگر از صنایع، از مسائل و کمبودهای متنوعی رنج می برد. دو معضل اساسی این صنعت در کشور ما فرسوده بودن ماشین آلات و مساله قاچاق است؛ موضوعاتی که کاملا به هم مرتبط بوده و تاثیر مستقیمی بر روی هم دارند؛ زیرا تا زمانی که در صنعتی سرمایه‌گذاری کافی صورت نپذیرد، به دلیل بهره وری پایین کارخانجات و عدم قدرت تامین مباحث کمی و کیفی تولید، لزوما و درجهت پوشش نیازهای بازار، قاچاق کالا به صورت بی رویه رشد خواهد کرد. از سوی دیگر تا هنگامی که سرمایه‌گذاری کافی در صنعتی صورت نپذیرد،افراد متخصص و حرفه ای به آن صنعت ورود نمی کنند که این مساله یعنی عدم انباشت دانش و تجربه تخصصی در کارخانجات که به نوبه خود منجر به پس رفت یا عقب ماندگی صنایع می شود.
سعید غدیری دبیر اتحادیه تولید و صادرات صنایع نساجی و پوشاک ایران در در همین ارتباط با اشاره به اینکه در حال حاضر با آغاز سال جدید قدرت خرید مردم کاهش پیدا کرده و این امر تاثیرات خاص خود را بر بازار گذاشته است، اظهار کرد: هفته‌های پایانی اسفند ماه سال گذشته تشدید برخورد با کالاهای قاچاق انجام شد و تا حدودی این موضوع در بازار اثرات خود را گذاشت اما همچنان در بازار پوشاک کالای قاچاق به وفور یافت می‌شود و باید این موضوع در سال جدید نیز با جدیت استمرار پیدا کند در غیر این صورت صنعت پوشاک با مشکلات بسیار پیچیده‌ای روبرو خواهد شد.
وی با تاکید بر اینکه به دلیل کاهش سطح درآمدی مردم خرید کالاهای قاچاق و ارزان رونق دارد، افزود: این موضوع در تولید پوشاک داخلی نقش کلیدی دارد چرا که در نهایت تیراژ محصولات را پایین و تنوع کالاها را کاهش می‌دهد. امروز تولیدکننده داخلی دست و دلش برای خرید مواد اولیه نمی‌رود چرا که مواد اولیه تمام کالاهای نساجی همه با نرخ دلاری و جهانی محاسبه می‌شود و اگر بازاری برای محصولات خود نداشته باشد ترجیح می‌دهند سطح تولید را کاهش داده و مواد اولیه کمتری را خریداری کنید.
این عضو اتحادیه صنایع پوشاک تصریح کرد: امروز هزینه تولید و توزیع برای تولیدکننده داخلی بسیار گران است از مسئولین می‌خواهیم در سال جدید نیز ضمن حمایت از تولید داخلی برخورد لازم را با کالاهای قاچاق انجام دهند تا انگیزه لازم برای تولیدکننده داخلی برای افزایش تولید فراهم شود.
رشد صنعت پوشاک داخل در گرو رفع مشکل فروش در بازار کشور
فعال حوزه پوشاک گفت: دولت باید در سطح عرضه مشکل فروش کالای ایرانی را برطرف کند ، هر زمان که فروش کالا در صنعت پوشاک مشکلی نداشت این صنعت با رشد روبه رو شده است .
مجید افتخاری، با اشاره به اینکه مقام معظم رهبری در طول سال های اخیر مهم ترین دغدغه کشور را در پیام نوروزی مطرح کرده اند، گفت: شعار سال نباید صرف موضوعات تبلیغاتی شود و باید برنامه ریزی لازم برای تحقق آن از سوی دولت اقدام کارآمد صورت گیرد.
وی با تأکید بر اینکه در حال حاضر دولت درک صحیحی از تولید داخلی ندارد، افزود: تولید یکی از حلقه های مهم زنجیره صنعت پوشاک است اما نکته مهم اینجاست وقتی محصولی تولید شود و امکان فروش نداشته باشد خروجی مثبتی برای صنعت پوشاک ایجاد نخواهد کرد.
این عضو هیات‌مدیره اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران تصریح کرد: دولت باید در سطح عرضه مشکل فروش کالای ایرانی را برطرف کند ، هر زمان که که فروش کالا در صنعت پوشاک مشکلی نداشت این صنعت با رشد روبه رو شده است اما امروز با این حجم از قاچاق، کالاهای ایرانی در سطح بازار با مشکل فروش مواجهه است.
وی با اعلام اینکه دولت باید برخورد جدی را با قاچاق پوشاک انجام دهد، گفت: اگر می خواهیم به جهش تولید دست پیدا کنیم باید علاوه بر رفع مشکلات بازار داخلی به فکر توسعه صادرات هم باشیم. مقایسه شرایط ما با تولیدکنندگان چینی و ترک بسیار معنا دار است علاوه بر محدودیت های بانکی تولیدکننده داخلی از مشوق صادراتی هم برخوردار نیست که همین امر فعالیت در بازارهای صادراتی را مشکل می کند.
افتخاری اضافه کرد: تصمیم های خلق الساعه و بدون کارشناسی چالش جدی تولیدکننده داخلی است نمی توان بازار صادراتی معطل تصمیم های غیرکارشناسی و مشکلات تولید در داخل کشور کرد.
حلقه مفقوده برندسازی در صنعت مد و لباس
چالش‌ها و ضعف‌های مختلفی در حوزه برندسازی مد لباس وجـود دارد كـه می‌تـوان آنهـا را در چنـد طبقـه كلـی چالش‌ها و ضعف‌های اقصادی، علمی، تولیدی، تكنولوژیكی طبقه‌بندی کرد و مهمتر طراحی مد لباس كه خود گـواه بـر طـراح محـور بودن این صنعت است مانع برندسازی صحیح و درسـت شده اسـت. برخـی از چـالش‌های برندسازی، قوانین و مقررات محكمی است كه در گذشته در این خصوص وجود داشته و هنوز هم اصلاحاتی در آن ایجـاد نشده است. مثلا در این صنعت كه به شدت به محتوای گرافیكـی و بصـری وابسـته اسـت در برشوور نبایـد از چهـره اشخاص جهت معرفی لباس استفاده کرد. یكی دیگر از مهمترین مشكلات به عدم تنوع در استایل‌های لباس برمی‌گردد كه این مورد هم جزء خطوط قرمز ا است و تنها باید در اسـتایل خـاص و پذیرفتـه‌شـده‌ای طراحـی لباس انجام گیرد؛ لذا طراحان این حوزه هم با مشكلی جدی روبه رو هستند و هر طرحی را نمی‌توانند تجاری سازی كننـد و از دیگر مشكلات برندسازی مد لباس، نبود تأمین‌كننده پارچه است كه به طور ثابت تولیدكننده را حمایت كند؛ زیرا جـنس پارچه هم در برندسازی مد لباس بسیار حائز اهمیت است.
افزون بر اینکه عدم وجود تكنولوژی‌های تولید در كشور باعث شده كه هزینه‌های تولید انبوه افزایش یابد و ً طراحـی‌های زیبایی را كه در روندهای مد لباس روز هستند، نتوانیم بـه بـازار ارائـه کنیم؛ عـدم وجـود بخـش تحقیـق و توسـعه در شركت‌های تولیدی، بی‌توجهی به تحقیقات بازاریابی و… نیز از مهمترین چالش‌های وضعف‌های برندسازی اسـت.
معمای خلق برند در صنعت لباس
بعد از آن در مرحله برندسازی، كار آفرینش و خلق برند آغاز می‌شود. این مرحله شـامل تعیـین هویـت اسـتراتزیك برند، هویت مفهومی برند، هویت بصری برند، هویت رفتاری برند و انسجامی كه باید بین انواع هویت برند اتفاق می‌افتـد و همچنین جایگاهیابی برند كه شامل جایگاهیابی بر مبنای قیمت، محصول و كیفیت محصـول، جایگـاهیـابی بـر مبنـای هویت، جایگاهیابی بر مبنای ارزش و توزیع و… است.
این محققان اشاره می‌کنند که قلب برندسازی هویت برند است؛ استراتژی هویت برند نیازمند به رفع چالش‌های حوزه برندسازی و توجه به الزامات و در نظرداشتن فرصت‌های برندسـازی اسـت. در اسـتراتژی هویـت برنـد از كهـن الگوهـای مختلفی كه ریشه در ژنتیك صاحبان برند دارند، جهت مشخص كردن عصاره برند استفاده می‌شود.
اینكـه سبد محصولی شركت چیست؟ معماری برند باید به چه صورت انجام گیـرد؟ مخاطبـان محصـولات چـه كسـانی بـا چـه ویژگی‌هایی هستند؟ داستان برند، روح برند و فلسفه برند همه در هویت استراتژیك برند تعیین و مشـخص می‌شـوند. در مرحله بعدی هویت مفهومی برند به بررسی چشم‌انـداز برنـد، مأموریـت و اهـداف برندسـازی، میـراث برنـد، ارزش‌های كاركردی و غیركاركردی برند پرداخته می‌شود. در بعد هویت بصری برند نیز به همـه عناصـر بصـری برنـد مثـل لوگـو، لوگوتایپ، ظاهر بسته‌بندی، شعار برند و… اشاره می‌شود.
نتایج تحقیق نشان می‌دهد كه برندهای لوكس مد لباس كمتر از شعار برند استفاده می‌كنند، در صورتی كه در مـورد برندهای مد لباس انبوه بیشتر از شعار برند در كنار لوگو استفاده می‌شود چون اعتقاد بر این است كه محصول مـد لبـاس لوكس می‌تواند شعار خود را با طرح و عملكرد و نهایتاً رفتار خود به مخاطبان القا كند.
پیشنهادهای طراحان و مسئولان
برندسازی در صنعت مد لباس كشور دارای چالش‌ها مشكلات زیادی است كـه نیازمند توجه و پیگیری از طرف شركت‌های تولیدكننده لباس، متخصصان و مشاوران بازاریابی و برندسازی، سازمان‌ها و ارگان‌های فعال در زمینه مد لباس، دولت و بخش قانونگـذاری و… اسـت.
برندسـازی در صـنعت مـد لبـاس بـه خـاطر طراح‌محور بودن و به‌دلیل قرارگرفتن در زیرمجموعه صنایع خلاق متفاوت‌تر از برندسازی در سایر صنایع است كه باید به این تفاوت‌ها توجه شود؛ چون طراح و خلاقیت طراح و بحث‌های مربوط به استایل در برندسازی مد لباس بایـد بـه ایـن موضوعات توجه ویژه‌ای داشته باشند.
از طرفی با توجه به اینكه مد لباس یـك رسـانه فرهنگـی اسـت، قـانونگـذاران و نهادهای دولتی مرتبط نیز قوانین و دستورالعمل‌های مختلفی را برای شركت‌های تولیدكننـده وضـع كـرده‌انـد كـه ایـن شركت‌ها نیز باید در چارچوب قوانین و مقررات اتخاذ شده توسط این سازمان‌ها به تولید، ترویج و برندسازی محصـولات خود بپردازند.
یكی از بخش‌های مهمی كه در برندسازی مد لباس داخلی مؤثر است صنعت نساجی داخلـی اسـت كـه علـی‌رغـم سابقه طولانی ایران در این بخش اما هنوز این صنعت اقدام به تولید پارچه‌های منحصـر بـه فـردی كـه طـرح و جـنس خاصی داشته باشند و در خدمت برندسازی لباس ایرانی قرار گیرند نشده است. پارچه سـازی و اسـتفاده از نقـوش ایرانـی كمك بسیاری به برندسازی لباس می‌كند و علاوه بر زمینه‌سازی برای ایجاد اشتغال و كارآفرینی، می‌توانـد بـه ارتقـای كیفیت كالا كمك كند تا در حوزه صادرات نیز بتوان موفق عمل كرد.
در واقع جهت برندسازی صنعت مـد لبـاس كشـور باید مجموعه بازیگران مختلف از صنعت نساجی، دولت و قانونگذاران، جامعه علمی و دانشگاهی جهت راه‌اندازی بخـش تحقیق و توسعه قوی افراد با تجربه غنی و شناخت صنعت مد لباس جهانی به همراه تولیدكننـدگان مـد لبـاس سـعی در ارائه برندهایی قوی در این صنعت داشته باشند.
یكی از موضوعات دیگر كه مانعی مهم در برندسازی مد لباس كشور بود، ضعف سواد و دانش كافی و قابـل اتكـا در حوزه برندسازی است. بیشتر شركت‌های فعال در زمینه مد لباس داخلی در بحث برندسـازی فقـط طراحـی و گرافیـك و بخش ظاهری برند و هویت آن را در نظر گرفته‌اند، در صورتی كه برندسازی قوی در حوزه مد لباس و هر صنعت دیگری نیازمند به داشتن استراتژی برندسازی، هویت استراتژیك و جایگاهیابی مناسب است كه این مهم خود را به صورت برخی از آیتم‌های ظاهری مانند لوگو، رنگ، لوگوتایپ و … نشان می‌دهد.
سواد، دانش و تخصص كافی در بخش تكنولوژی و كار با تجهیزات تولیدی وارد شده از خارج كشور نیـز می‌توانـد گام مهمی در جهت تولید لباس با كیفیت و جذاب و كاهش هزینه تولید و متعاقباً افزایش بهره‌وری باشـد. لـذا آمـوزش و توسعه مهارت‌های منابع انسانی شركت‌های تولیدكننده لباس در استفاده از این ابزار و تكنولوژی‌ها و تعمیر آنها می‌توانـد در جهت ارائه محصولات با كیفیت به روز بودن صنعت تولید لباس كشور با ترندهای تولیدی لباس در جهان كمك كند.
با توجه به اینكه در كشور ما قوانین و مقررات مختلفی در حوزه مد لباس به لحاظ حساسیت فرهنگی وجود دارد بسیاری از ابزارهای ترویج و معرفی مد لباس كه در جهان استفاده می‌شود مانند فشنشوها و یا تبلیغات لباس توسط افراد مشهور و سلبریتی‌های و رویدادهای مختلف این حوزه وجود ندارد. در ایران هنرپیشه‌ها و ورزشكاران نمی‌توانند لباس برندهای ایرانی را بپوشند در حالی كه یكی از راه‌های موفقیت یك برند استفاده افراد مشهور از لباس‌های برندهاست.
نام برند باید ایرانی باشد همین مسئله مانع از تبدیل شدن یك نام تجاری به یك برند معروف می‌شود. ایتالیا كه صاحب برترین كارخانجات پوشاك است، نیز از اسامی انگلیسی برای برندهایش استفاده می‌كند. اما در ایران فروشگاه‌های لباس نیز نمی‌توانند اسامی انگلیسی داشته باشند؛ در حالی كه برندسازی مسئله‌ای ورای مرزهای جغرافیایی است. رونق تولید داخلی، نیازمند كاهش حساسیت مسئولان نسبت به طرح‌های داخلی است. مسئولان ناظر باید مقداری از حساسیت و سخت گیری خود در مورد طرح‌های ارائه شده برای چاپ روی لباس بكاهند.
در زمینه ارائه طرح و ایده‌های نو برای طراحی لباس، بیشتر تأثیرپذیر بوده‌ایـم تـا تأثیرگـذار و این یعنی هنوز هم در كشور از طرح و ایده‌های بیرونی استفاده می‌شود و طراحان داخلی ما در زمینه ارائه طرح و بازاریابی عملكرد خوبی نداشته‌اند و نتوانسته‌اند آنگونه كه باید بازار پوشاك را در اختیار بگیرند. با توجه به حجم بالای مغازه‌های فروش پوشاك و قبول بحث واردات طرح، ایده و حتی لباس، لازم است كه طراحان ما دست به كار شوند و حداقل سلایق مصرفكننده گان داخلی را بازاریابی، سپس طراحـی و نهایتـاً در حجم وسیع عرضه كنند.
سواد طراحی و استایلیست می‌تواند در ارائه محصولات جدید درحوزه مد لباس كمك شایانی كند؛ امـا بـا توجـه بـه اینكه صنعت مد لباس صنعتی خلاق محور است و طراحان فقط قادر به ارائه طرح‌ها و استیل‌های محـدود و مطـابق بـا فرهنگ كشور هستند این صنعت نیاز به دانش و تخصص و نوآوری دارد تا بتواند ضمن ارائـه مفهـوم محصـول جدیـد مطابق با فرهنگ داخلی با ترندهای روز حوزه مد لباس جهانی همراستا باشد.
نبود تحقیقات بازاریابی و سلیقه‌شناسی مصرف‌كنندگان داخلی نیز یكی از معضلات برندسازی صنعت مد لباس كشور است. عدم ارائه طرح‌های نو، مورد پسند و جذاب داخلی برای پاسخگویی به نیازهای این مصرف‌كنندگان سبب شده تا ویترین لباس‌فروشی‌ها با اجناس خارجی پر شود و حجم شایان توجهی از خرید و فروش‌های این فروشگاه‌ها را اجناس خارجی تشكیل دهد. روشن است كه توجه بیشتر به سلایق جوانان در طراحی البسه و پوشاك از سوی تولیدكنندگان داخلی می‌تواند تقاضای بازار را به این سمت تغییر دهد و فروش تولیدات داخلی را تقویت بخشد. البته باید این نكته هم مورد توجه قرار گیرد كه در كنار ارائه طرح‌های جوان‌پسند باید به كیفیت اجناس تولیدی و بعد فرهنگی آن نیز توجه كرد.