تابستان در زمستان با تولید حداکثری

 امروز- لیلا زمانی
پارس جنوبی بزرگ‌ترین میدان مشترک گازی جهان است. برای بهره‌برداری از منابع موجود در این میدان علاوه بر سکوهای دریایی، نیاز است تا پالایشگاه‌هایی نیز برای پالایش گاز ساخته شود. از همین رو، در سال‌های گذشته، ساخت پالایشگاه و توسعه دریایی این میدان به موازات هم پیش رفته تا گاز تولیدی در جنوب کشور حبس نشود.
پالایشگاه فاز ۱۴ پارس جنوبی آخرین مجتمع پالایشگاهی در حال توسعه پارس جنوبی است که مراحل ساخت و راه‌اندازی آن از سوی شرکت نفت و گاز پارس به نمایندگی از شرکت ملی نفت ایران از سوی مجموعه‌ای از پیمانکاران داخلی به رهبری سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) در حال اجراست و با تکمیل ساخت این پالایشگاه تا پایان امسال، پرونده توسعه بخش خشکی پارس جنوبی به‌طور کامل بسته می‌شود.
تولید زودهنگام گاز از فاز ۱۱ پارس جنوبی
ایران در سال‌های آینده تولید گاز خود از میادین گازی در خلیج فارس را با اجرای طرح‌های توسعه‌ای افزایش خواهد داد و آن‌گونه که سرپرست معاونت طرح‌های توسعه‌ای شرکت نفت و گاز پارس می‌گوید، توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی، توسعه میدان کیش، میدان بلال و میدان فرزاد از مهم‌ترین این طرح‌ها خواهد بود.
پارس جنوبی به عنوان بزرگ‌ترین میدان گازی جهان بین ایران و قطر مشترک است. ایران با بهره‌برداری از طرح‌های توسعه‌ای در این میدان اکنون ظرفیت برداشت روزانه تا ۷۰۵ میلیون مترمکعب گاز در روز را دارد و حدود ۷۵ درصد گاز کشور از این میدان تامین می‌شود.با این حال در سال‌های آینده احتمال افت فشار در این میدان محتمل است و از اکنون ایران طرح‌هایی برای فشارافزایی و جبران کاهش تولید برنامه‌ریزی کرده است.
همچنین از آنجا که مصرف گاز نیز در کشور رو به افزایش است، تولید گاز در کشور باید افزایش پیدا کند؛ بنابراین علاوه بر افزایش تولید از میدان مشترک پارس جنوبی، بهره‌برداری و توسعه سایر میادین گازی که اغلب در خلیج فارس متمرکز هستند، اولویت خواهد داشت.
شرکت نفت و گاز پارس به عنوان متولی توسعه پارس جنوبی و همچنین میادین دیگر از جمله بلال، کیش، فرزاد و ... برنامه‌هایی را در دستور کار دارد.
۲ برنامه ایران برای فشارافزایی در پارس جنوبی
اسماعیل امیری، سرپرست معاونت طرح‌های توسعه‌ای شرکت نفت و گاز پارس با اشاره به تاکید بر اینکه در شرکت نفت و گاز پارس طرح‌های متعددی در حال اجرا است، گفت: توسعه دریایی فاز ۱۱ پارس جنوبی، تکمیل ردیف‌های باقیمانده فاز ۱۴، طرح توسعه میدان‌های کیش، بلال و فرزاد، تکمیل پایانه جاسک و بندر سیراف از مهم‌ترین طرح‌های در دست انجام توسط شرکت نفت و گاز پارس است.وی ادامه داد: سرمایه‌گذاری مورد نیاز برای این طرح‌ها از چند ۱۰ میلیون دلار تا ۵ میلیارد دلار خواهد بود.
امیری با بیان اینکه با اجرای این طرح‌ها به ظرفیت تولید گاز غنی کشور اضافه خواهد شد، افزود: اجرای این طرح‌ها، از ۱۴ میلیون متر مکعب تا ۵۶ میلیون متر مکعب در روز به ظرفیت فرآورش و یا تولید گاز غنی اضافه خواهد کرد.
وی به موضوع احتمال افت فشار گاز در میدان مشترک پارس جنوبی در سال‌های آینده اشاره کرد و گفت: در این زمینه ۲ سناریو و برنامه را هم‌زمان در دستور کار داریم. اولین برنامه حفر چاه‌های جدید برای تولید بیشتر و جبران کاهش فشار گاز خواهد بود. بحث فرآیند مناقصات را جلو برده‌ایم و به‌زودی حفر چاه‌های جدید آغاز می‌شود.
به گفته سرپرست معاونت طرح‌های توسعه‌ای شرکت نفت و گاز پارس، در مرحله دوم بحث پروژه‌های فشار افزایی را در دریا و خشکی پیش می‌بریم که کارهای مقدماتی انجام شده و به دنبال آغاز برنامه‌های اجرایی آن هستیم و در خشکی بحث پایلوت در حال انجام است.
تولید زودهنگام از فاز ۱۱ با ۴ چاه
وی تاکید کرد: برای توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی، ۲ برنامه در پیش رو داریم. در گام اول بحث تولید زودهنگام است که مقدمات کار انجام شده و کارهای اجرایی در دستور کار است. از ظرفیت‌های خالی موجود در سکوهای پارس جنوبی برای انتقال به موقعیت فاز ۱۱ B در آینده نزدیک استفاده خواهد شد و تولید زودهنگام از این فاز آغاز می‌شود.
امیری با اشاره به اینکه کارهای مقدماتی برای حفر چاه‌ها در فاز ۱۱ پارس جنوبی آغاز شده، افزود: در برنامه تولید زودهنگام از ۴ چاه استفاده خواهیم کرد.
وی برای توسعه لایه نفتی پارس جنوبی به انجام مطالعات طراحی پایه و تفصیلی اشاره کرد و ادامه داد: مناقصات برای انتخاب پیمانکار در حال انجام است.
سرپرست معاونت طرح‌های توسعه‌ای شرکت نفت و گاز پارس به تاکید رهبر معظم انقلاب برای استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش بنیان در صنعت نفت اشاره کرد و گفت: در بحث تولید گاز هلیوم با دو شرکت دانش‌بنیان وارد مذاکره شدیم که یکی از آنها تا مرحله پایلوت پیش رفته‌اند و نتایج آن رضایت‌بخش بوده و به دنبال آن هستیم که صنعتی سازی آن را پیگیری کنیم.
ساخت ۲ گوی شناور ایرانی طرح گوره- جاسک
امیری با اشاره به اینکه وزیر نفت بر اتمام طرح گوره-جاسک تا پایان سال تاکید کرده، افزود: طرح گوره-جاسک در سال ۱۴۰۰ بهره‌برداری رسید و چند محموله نفت نیز از طریق این خط لوله صادر شد. برای ادامه کار و ۲ گوی شناور در دست ساخت داریم که مراحل نهایی در یارد خرمشهر در حال انجام است.وی ادامه داد: اسکله و موج شکن پایانه جاسک نیز در حال ساخت است و درصدد هستیم هر چه سریع‌تر این کار را انجام دهیم.
سرپرست معاونت طرح‌های توسعه‌ای شرکت نفت و گاز پارس تاکید کرد: هر کدام از این طرح‌ها، هرچه سریع‌تر به بهره‌برداری برسد، منفعت بیشتری برای کشور به دنبال خواهد داشت و به درآمدهای کشور اضافه خواهد کرد.
 تامین پایدار گاز برای مصارف کشور
ردیف دوم از پالایشگاه فاز ۱۴ پارس جنوبی در حالی در آبان سال جاری به بهره‌برداری رسید که به گفته مجری طرح توسعه فاز ۱۴ پارس جنوبی این پالایشگاه که آخرین پالایشگاه پارس جنوبی است، ایرانی‌ترین پالایشگاه گازی کشور نیز به شمار می‌رود.با این حال ساخت پالایشگاه فاز ۱۴ در مقایسه با توسعه بخش دریایی آن با شتاب کمتری همراه بوده، زیرا این تصور وجود داشت که می‌توان گاز تولیدی از این فاز در بخش دریا را در سایر پالایشگاه‌های پارس جنوبی فراورش کرد.
با توجه به این مهم، در سایت ۲ پارس جنوبی که در منطقه کنگان قرار دارد، اغلب پالایشگاه‌ها با خط لوله به هم متصل هستند تا در صورت نیاز گاز در سایر پالایشگاه‌ها پالایش شود.بر همین اساس اگرچه اولین ردیف از پالایشگاه فاز ۱۴ پارس جنوبی اسفند سال گذشته و در دولت سیزدهم وارد مدار تولید شد اما تولید گاز از بخش دریا در سال‌های قبل از آن آغاز شده بود.
حالا به فاصله چند ماه، ردیف دوم این پالایشگاه نیز به بهره‌برداری رسیده و آن‌گونه که مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران اعلام کرده، ۲ ردیف باقیمانده نیز تا پایان امسال به بهره‌برداری خواهد رسید و ظرفیت این پالایشگاه به ۵۶ میلیون متر مکعب در روز می‌رسد.با این حال، بهره‌برداری از ردیف دوم این پالایشگاه آن هم در آستانه افزایش مصرف گاز، به پایداری بیشتر شبکه و تامین مستمر گاز کمک خواهد کرد.
در این رابطه اسماعیل امیری، سرپرست معاونت طرح‌های توسعه‌ای شرکت نفت و گاز پارس در گفت‌وگو با ایرنا با بیان اینکه طبق برنامه تکلیفی شرکت ملی نفت برای تامین سوخت زمستانی و همترازی تولید و مصرف گاز در کشور تلاش کردیم، گفت: تکمیل و راه‌اندازی پالایشگاه فاز ۱۴ در همین راستا انجام شد و در مراحل ابتدایی یک ردیف اواخر سال گذشته به مدار تولید آمد و در هفته‌های اخیر نیز برای تامین پایدار گاز برای مصارف کشور ردیف دوم به بهره‌برداری رسید.
وی تاکید کرد: در ادامه برای همترازی گاز مصرفی در کشور به دنبال آن هستیم تا ردیف‌های بعدی شیرین سازی را تکمیل و گاز را فرآروش کرده و به شبکه تزریق کنیم. امیری با اشاره به اقدامات انجام شده برای تامین گاز زمستان، افزود: برنامه‌های متعددی در این زمینه داشتیم که یکی از این برنامه‌ها بهره‌برداری از پالایشگاه فاز ۱۴ پارس جنوبی است.وی ادامه داد: با راه‌اندازی ردیف جدید شیرین سازی مجموعاً در پالایشگاه فاز ۱۴، ۲۸ میلیون متر مکعب به ظرفیت فرآورش کشور اضافه شده که به خطوط انتقال گاز تزریق می‌شود و با راه‌اندازی ردیف‌های جدید شیرین سازی ظرفیت این پالایشگاه به ۵۶ میلیون متر مکعب خواهد رسید.
سرپرست معاونت طرح‌های توسعه‌ای شرکت نفت و گاز پارس گفت: با توجه به اینکه به زمستان نزدیک می‌شویم، تلاش بر این شد تا با راه‌اندازی فاز ۱۴ پارس جنوبی به بحث فرآورش و همترازی کمک کنیم.وی یکی دیگر از اقدامات را تولید زودهنگام گاز از فاز ۱۱ دانست و افزود: تولید زودهنگام از این فاز پارس جنوبی با ۴ چاه آغاز خواهد شد.امیری تاکید کرد: بحث افزایش ظرفیت برداشت از چاه‌های موجود پارس جنوبی نیز در برنامه مدیریت عملیات نفت و گاز مطرح شده و در این زمینه برنامه‌هایی نیز آماده شده است.
استفاده از ظرفیت پالایشی با اجرای پروژه‌های فشارافزایی
با راه‌اندازی این پالایشگاه، تمام پالایشگاه‌های پارس جنوبی در مدار تولید خواهند بود و برای توسعه مرحله اول این میدان، تنها بهره‌برداری از فاز ۱۱ باقی خواهد ماند.
البته توسعه در این مرحله متوقف نمی‌شود و فشارافزایی از میدان مشترک پارس جنوبی در دستور کار قرار دارد.در گام اول قرار است چاه‌های جدید حفاری شود تا با افت فشار در چاه‌های قبلی، تولید گاز از پارس جنوبی کاهش پیدا نکند.
در ادامه نیز فشار افزایی در خشکی و دریا انجام خواهد شد تا تولید فعلی ایران از این میدان مشترک حفظ شود و در گام بعد به دنبال افزایش برداشت باشیم.
با بهره‌برداری از این طرح‌ها، استفاده از ظرفیت موجود پالایشی در پارس جنوبی به استمرار تولید کمک خواهد کرد.
بهره‌برداری از آخرین پالایشگاه پارس جنوبی
محمدمهدی توسلی پور، مجری طرح توسعه فاز ۱۴ پارس جنوبی با تاکید بر اینکه فاز ۱۴ طی سال‌های ۹۷ و ۹۸ در فراساحل با تکمیل ساخت ۴ سکوی دریایی با ظرفیت ۱۴.۲ میلیون متر مکعب در روز در هر سکو و در مجموع با حدود ۵۶ میلیون متر مکعب گاز غنی کار خود را به سرانجام رسانده، گفت: گاز تولیدی از این ۴ سکو از طریق ۲ خط لوله ۳۲ اینچ وارد پالایشگاه خشکی فاز ۱۴ می‌شود.
وی ادامه داد: در بخش پالایشگاه با تکمیل واحدهای یوتولیتی و تاسیسات جانبی شامل آب، برق، بخار، نیتروژن، هوا، ابزار دقیق، آبگیر و آب شیرین کن این بخش‌ها تکمیل شد و در انتهای سال ۱۴۰۰ اولین ردیف شیرین سازی که ردیف ۴ پالایشگاه بود، وارد مدار تولید شد و در آبان ماه، دومین ردیف شیرین سازی با ظرفیت ۱۴ میلیون متر مکعب و در مجموع ۲۸ میلیون متر مکعب، گاز شیرین را به خط لوله سراسری تزریق می‌کنیم.توسلی پور با بیان اینکه این اقداماتی بوده که اخیراً انجام شده و تمام تلاش بر این است ۲ ردیف باقیمانده تا انتهای سال جاری به سرانجام برسانیم، افزود: فاز ۱۴ پارس جنوبی و پالایشگاه آن آخرین پالایشگاه پارس جنوبی است و ایرانی‌ترین فاز و پالایشگاه را نسبت به سایر طرح‌های پارس جنوبی داریم که نزدیک ۷۰ درصد سهم ساخت داخل بوده است.
سرمایه گذاری ۵.۲ میلیارد دلاری برای توسعه فاز ۱۴
وی با تاکید بر اینکه کالای سفارش گذاری شده برای تکمیل فعالیت‌های پالایشگاه نداریم و تمامی کالاهای مورد نیاز تامین شده است، گفت: بخشی توسط سازندگان داخلی با اولویت ۲ ردیف اول ارسال شده و برای ۲ ردیف بعدی پالایشگاه هم یا تجهیزات مورد نیاز ارسال شدند و یا در حال ارسال هستند و با برنامه‌ریزی انجام شده خدشه‌ای برای تکمیل ۲ ردیف باقیمانده وجود ندارد.
مجری طرح توسعه فاز ۱۴ پارس جنوبی تاکید کرد: اقداماتی که انجام شده برای انعطاف پذیری بین پالایشگاه‌ها زیاد بود. فازهایی که در منطقه کنگان هستند از طریق خطوط انتقالی به صورت رابط مرتبط هستند و از ظرفیت فرآورشی آزاد این فازها استفاده کردیم.وی با اشاره به اینکه تا پیش از بهره‌برداری از پالایشگاه فاز ۱۴، گاز تولیدی از این فاز به پالایشگاه فاز ۱۲ در مجاورت فاز ۱۴ و فاز ۱۹ ارسال می‌شد و شیرین سازی انجام می‌گرفت، افزود: این اقدام باعث شد تا تولید گاز غنی به صورت حداکثری از میدان مشترک پارس جنوبی ادامه داشته باشد.
توسلی پور ادامه داد: به صورت میانگین در شرایط ساخت پالایشگاه ۷۵۰۰ تا ۸ هزار نفر از کارگران، متخصصین و مهندسین مشغول به فعالیت بودند و با تکمیل عملیات ساخت در زمان عملیات اجرایی این تعداد نفرات به یک هزار تا ۱۱۰۰ نفر می‌رسد.
وی گفت: سرمایه گذاری در فاز ۱۴ حدود ۵.۲ میلیارد دلار بوده که سهم فراساحل ۲.۶ میلیارد دلار و پالایشگاه نیز ۲.۶ میلیارد دلار بوده است.