سریع‌ترین رشد عملکرد نوآوری در ایران

 امروز- لیلا زمانی
نوآوری اجرای عملی ایده‌هایی است که منجر به ساخت کالاها یا خدمات جدید یا بهبود در ارائه کالا یا خدمات موجود می‌شود. استاندارد ISO TC 279 با عنوان مدیریت نوآوری، نوآوری را اینگونه تعریف می‌کند: «یک موجودیت جدید یا تغییر یافته، که باعث ایجاد ارزش یا توزیع آن می‌شود». تعاریف متعدد دیگری نیز توسط افراد مختلف ارائه شده‌است؛ یک عنصر مشترک در اکثر این تعاریف، تمرکز بر جدید بودن، بهبود و گسترش ایده‌ها یا فناوری‌ها است.
نوآوری اغلب از طریق توسعه محصولات، فرایندها، خدمات، فناوری‌ها، آثار هنری یا مدل‌های کسب‌وکار مؤثرتر صورت می‌گیرد که نوآوران در اختیار بازارها، دولت‌ها و جوامع قرار می‌دهند. نوآوری با اختراع مرتبط است، اما با آن یکسان نیست: نوآوری بیشتر مستلزم اجرای عملی یک اختراع برای ایجاد تأثیر معنادار در بازار یا جامعه است، و همه نوآوری‌ها به اختراع جدید نیاز ندارند.
تعریف نوآوری
یک تعریف نوآوری، اجرای صحیح ایده‌های خلاق است. نوآوری عبارت است از انتخاب ایده‌های درست و اجرای صحیح فرایند تبدیل آن به محصولات، خدمات، و فرآیندهایی به منظور دستیابی به سود و رشد. اگر یک سرمایه‌گذار بخواهد ظرفیت نوآوری خود را افزایش دهد، سطح بالایی از خلاقیت مورد نیاز است. ایده جدید اشاره به درک نیاز جدید مشتری یا روش جدید تولید دارد و از طریق جمع‌آوری اطلاعات با دیدگاه کارآفرینانه توسعه می‌یابد. در فرایند کاربردی شدن ایده جدید، به صورت محصول، فرایند یا خدمت، به کاهش هزینه و افزایش بهره‌وری باید توجه شود. نوآوری زمانی رخ می‌دهد که ایده به صورت محصول، فر آیند یا خدمتی از چرخه فناوری و جویبار نوآوری، بتواند به کمک انجام دگرگونی‌های ناپیوسته در سازمان به امتیازهای حاصل از آن‌ها برسد. در واقع در دنیایی که سریع در حال تغییر است، ضرورت نوآوری افزایش میابد. لذا نوآوری برای رشد، ادامه دادن به رقابت، و تطبیق با نیازهای در حال تغییر مشتری، ضروری است.
بسیاری از مطالعات تحقیقاتی تلاش می‌کنند تا کشورها را براساس معیارهای نوآوری رتبه‌بندی کنند. زمینه‌های مشترک مورد بررسی عبارتند از: شرکت‌های فن آوری پیشرفته، تولید، اختراعات، تحصیلات دانشگاهی، تحقیق و توسعه، و پرسنل تحقیقاتی. رتبه‌بندی زیر براساس شاخص نوآوری بلومبرگ در سال ۲۰۱۶ است. با این حال، مطالعات ممکن است به‌طور گسترده متفاوت باشد؛ به عنوان مثال شاخص نوآوری جهانی در سال ۲۰۱۶ سوییس را به عنوان عدد دیگری رتبه‌بندی می‌کند که در آن کشورهایی مانند کره جنوبی و ژاپن حتی جزو ده کشور برتر هم نیستند. 
ایران دومین کشور نوآور در منطقه آسیای مرکزی 
و جنوبی
رییس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با بیان اینکه ایران دومین کشور نوآور در منطقه آسیای مرکزی و جنوبی است، گفت: ارتقای ضریب نفوذ فناوری‌های نوآورانه در عرصه‌های کشاورزی کشور، نیازمند اتخاذ رویکردهای نوین و مبتنی بر مشارکت نظام نخبگانی است.سید مجتبی خیام‌نکویی افزود: بر اساس گزارش شاخص جهانی نوآوری ۲۰۲۲، جمهوری اسلامی ایران دارای سریع‌ترین رشد عملکرد نوآوری و دومین کشور نوآور در منطقه آسیای مرکزی و جنوبی است.
رییس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با بیان اینکه ارتقای ضریب نفوذ فناوری‌های نوآورانه در عرصه‌های کشاورزی کشور، نیازمند اتخاذ رویکردهای نوین و مبتنی بر مشارکت نظام نخبگانی است، اظهار داشت: سازمان تات به‌ عنوان متولی توسعه کشاورزی دانش‌بنیان، برای شتاب بخشیدن به فرایند انتقال و نشر فناوری‌های نوآورانه در بخش کشاورزی از رهیافت‌ها، الگوها و روش‌های مختلفی استفاده می‌کند.
وی «مزارع نوآور بهره‌ور» را یکی از اجزای اصلی زیست‌بوم نوآوری کشور در راستای اجرای ماده ۵ آیین‌نامه حمایت از تولید دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین در بخش کشاورزی و منابع ‌طبیعی، عنوان کرد و گفت: «مزارع نوآور بهره‌ور» با هدف ایجاد شبکه کشاورزان نوآور بهره‌ور و استفاده از ظرفیت‌های آنان برای شتاب‌دهی به فرایند انتقال و نشر فناوری‌های نوآورانه در عرصه‌های تولیدی ایجاد شده است .
خیام نکویی در خصوص نقش زیست‌بوم نوآوری در بهینه‌سازی و ارتقای بهره‌وری بخش کشاورزی تصریح کرد: زیست‌بوم نوآوری کشاورزی موضوع اصلی مطالعات نوین کشاورزی دانش‌بنیان را تشکیل می‌دهد و بررسی‌های مختلف نشان می‌دهد که توسعه علم، فناوری و نوآوری به‌عنوان پیشران‌های اصلی بهره‌وری و رشد اقتصادی در بخش کشاورزی محسوب می‌شود.
معاون وزیر جهاد کشاورزی در سازمان تات، گفت: با توجه به تاثیرات غیرقابل انکار نوآوری و فناوری‌های نوآورانه بر ارتقای بهره‌وری در بخش کشاورزی، کشورهای مختلف جهان، حمایت از توسعه زیست‌بوم نوآوری برای حصول اطمینان از تولید، انتقال، نشر و به‌کارگیری فناوری‌های نوآورانه در این بخش را در اولویت امور قرار داده‌اند.
خیام نکویی در خصوص نقش مزارع نوآور در بهبود کشاورزی کشور گفت: مهم‌ترین نقش این مزارع، تسریع در فرایند انتقال و نشر دانش و فناوری در کشاورزی با رویکرد مشارکت بهره‌برداران است که این امر از طریق فرایندهایی نظیر جذب و بومی‌سازی فناوری‌های نوآورانه، اشاعه دانش فناوری‌های نوآورانه به کشاورزان پیرامونی، مشارکت در اجرای طرح‌ها و برنامه‌های کلان وزارت جهاد کشاورزی ، مشارکت در فعالیت‌های پژوهشی، آموزشی و ترویجی انجام می‌شود.
ایران دارای سریع‌ترین رشد عملکرد نوآوری 
مدیر توانمندسازی صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری با بیان اینکه بر اساس گزارش GII ۲۰۲۲، پنج کشور در رده نوآورترین کشورهای جهان قرار گرفته اند، گفت: بر اساس این گزارش ایران با
 ۷ رتبه ارتقا نسبت به سال ۲۰۲۱ در جایگاه ۵۳ جهان، جایگاه دوم منطقه آسیای مرکزی و جنوبی و جایگاه سوم کشورهای دارای درآمد متوسط به پایین قرار گرفته است.
سال پیش دکتر مرضیه شاوردی با اشاره به انتشار گزارش شاخص جهانی نوآوری ۲۰۲۲ گفت: بر اساس گزارش شاخص جهانی نوآوری ۲۰۲۲، کشورهای «سوئیس»، «ایالات متحده آمریکا»، «سوئد»، «انگلستان» و «هلند»، نوآورترین اقتصادهای جهان هستند و چین در آستانه ورود به جمع ۱۰ کشور نوآور جهان قرار دارد.
وی افزود: سایر اقتصادهای نوظهور نیز عملکردی قوی از خود به نمایش گذاشته‌اند؛ نمونه آن کشورهای هند و ترکیه برای اولین بار در میان ۴۰ کشور نوآور برتر جهان قرار گرفته‌اند.
شاوری اضافه کرد: همچنین گزارش GII ۲۰۲۲ حاکی از آن است که با وجود شیوع کووید- ۱۹ در سال ۲۰۲۱، هزینه تحقیق و توسعه و سایر سرمایه‌گذاری‌های انجام ‌شده روی فعالیت‌های نوآورانه همچنان فزاینده بوده است، اما چالش‌هایی در ترجمه این سرمایه‌گذاری‌ها به آثار اقتصادی مشاهده می‌شود. مدیر توانمندسازی صندوق نوآوری و شکوفایی خاطر نشان کرد: بررسی نتایج این گزارش نشان می‌دهد رشد بهره‌وری، که معمولاً با افزایش نوآوری تحریک می‌شود، راکد بوده است. همچنین با وجود افزایش هزینه‌های تحقیق و توسعه و سرمایه‌گذاری خطرپذیر، نشانه‌هایی از کاهش رشد پیشرفت فناورانه و پذیرش فناوری مشاهده می‌شود. البته، با پرورش دقیق‌تر بوم‌سازگان‌های (اکوسیستم‌های) نوآوری، دوره‌ای جدید از رشد مبتنی بر نوآوری به رهبری موج‌های نوآوری «عصر دیجیتال» و «علوم عمیق» می‌تواند آغاز شود.
به گفته وی طبق گزارش GII ۲۰۲۲، همزمان با خروج از همه‌گیری کووید- ۱۹، نوآوری در یک دوراهی قرار دارد. در حالی که سرمایه‌گذاری‌های نوآوری در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ افزایش یافت، چشم‌انداز سال ۲۰۲۲ به دلیل عدم قطعیت‌های جهانی و نیز به واسطه ادامه عملکرد ضعیف در بهره‌وری مبتنی بر نوآوری، مبهم است. به همین دلیل نه تنها باید به سرمایه‌گذاری در نوآوری توجه داشته باشیم، بلکه باید به چگونگی ترجمه آن به آثار اقتصادی و اجتماعی نیز بیشتر توجه کنیم. کیفیت و ارزش به اندازه کمیت و مقیاس برای موفقیت حیاتی خواهد بود.
مهمترین یافته‌های گزارش شاخص جهانی نوآوری ۲۰۲۲ به این شرح است: 
برترین شرکت‌های جهانی از نظر هزینه تحقیق و توسعه، هزینه‌های R&D خود را تقریباً ۱۰ درصد افزایش دادند و به بیش از ۹۰۰میلیارد دلار در سال ۲۰۲۱ رساندند که بیشتر از سال ۲۰۱۹ (قبل از همه‌گیری) است. پیشران این افزایش عمدتاً ۴ صنعت «سخت‌افزار فناوری اطلاعات و ارتباطات و تجهیزات الکتریکی»، «نرم‌افزار و خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات»، «داروسازی و زیست‌فناوری» و «فلزات ساختمانی و صنعتی» بوده است.
سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه جهانی در سال ۲۰۲۰ با نرخ ۳.۳ درصد رشد کرد، اما نسبت به رشد تاریخی ۶.۱ درصدی سال ۲۰۱۹ کاهش یافته بود. تخصیص بودجه دولتی برای اقتصادهای دارای بیشترین هزینه R&D رشدی قدرتمند را در سال ۲۰۲۰ تجربه کرد؛ اما تصویر بودجه‌های دولتی R&D در سال ۲۰۲۱ بسیار متفاوت بود؛ بودجه تحقیق و توسعه در جمهوری کره و آلمان روبه‌رشد بود، اما در ایالات متحده آمریکا و ژاپن کاهش یافت.
معاملات سرمایه‌گذاری خطرپذیر در سال ۲۰۲۱ به میزان ۴۶ درصد افزایش یافت و رکوردی قابل مقایسه با سال‌های رونق اینترنت در اواخر دهه ۱۹۹۰ را ثبت کرد. آمریکای لاتین و مناطق کارائیب و آفریقا شاهد قوی‌ترین رشد سرمایه‌گذاری خطرپذیر بوده‌اند. دورنمای سرمایه‌گذاری خطرپذیر برای سال ۲۰۲۲ معتدل‌تر است؛ سیاست‌های پولی سخت‌گیرانه و تأثیر آن بر سرمایه خطرپذیر به کاهش سرمایه‌گذاری خطرپذیر منجر می‌شود. در رده‌بندی سالانه ظرفیت و خروجی نوآوری اقتصادهای جهان، تغییرات کلیدی در ۱۵ کشور برتر مشاهده می‌شود. ایالات متحده آمریکا به رده ۲، هلند به جایگاه ۵، سنگاپور به جایگاه ۷، آلمان به جایگاه ۸ و چین به جایگاه ۱۱ ارتقا یافته‌اند. کانادا به رتبه ۱۵ بازگشته است. ترکیه (۳۷) و هند (۴۰) برای اولین بار در میان ۴۰کشور برتر جهان جای گرفته‌اند. ویتنام (۴۸)، ایران (۵۳) و فیلیپین (۵۹) اقتصادهایی با درآمد متوسط هستند که سریع‌ترین رشد عملکرد نوآوری را تا به امروز داشته‌اند.
ایران با ۷ رتبه ارتقا نسبت به سال ۲۰۲۱ در جایگاه ۵۳ جهان، جایگاه دوم منطقه آسیای مرکزی و جنوبی و جایگاه سوم کشورهای دارای درآمد متوسط به پایین قرار گرفته است و برای دومین سال متوالی، در سطح توسعه خود از نظر نوآوری بالاتر از حد انتظار عمل کرده است. ایران در شاخص‌هایی مانند ثبت علامت تجاری (رتبه ۱) و دانش‌آموختگان علوم و مهندسی (رتبه ۲) پیشتاز است.